Συνάντηση εργασίας USESPON, 7 Noεμβρίου 2013

Την 7η/11/2013, πραγματοποιείται, στην Αίθουσα Τελετών (1ου ορόφου) του Υπουργείου Διοικητικής Μεταρρύθμισης, Βασ.Σοφίας 15, 106 74 Αθήνα, συνάντηση εργασίας με γενικό τίτλο :

“The role of regions in the EU2020 strategy: Sustainable growth of South regions in a European context”

και ειδικότερο αντικείμενο την εξοικείωση των στελεχών της κεντρικής διοίκησης και της αυτοδιοίκησης με τα μεθοδολογικά  αναπτυξιακά εργαλεία του προγράμματος ESPON 2013.

Η συνάντησή μας στις 7/11/2013 θα είναι μια Συνάντηση Εργασίας. Δηλαδή δεν θα πρόκειται για μια μονόδρομη παρουσίαση και ανάλυση των μεθοδολογικών εργαλείων του προγράμματος ESPON, αλλά για μια αμφίδρομη συνάντηση διαλόγου και εργασίας  με στόχο να παρουσιαστούν από τους εκπροσώπους Περιφερειών – ή και Δήμων- συγκεκριμένες αναπτυξιακές προτάσεις.  Έχοντας επιλέξει να εστιάσουμε στο μεθοδολογικό εργαλείο NEXUS,  θα ήταν εποικοδομητική η παρουσίαση περιπτώσεων συγκερασμού διαφορετικών ή και αντίνομων αναπτυξιακών επιδιώξεων.  Τα ήδη επεξεργασμένα  αναπτυξιακά προγράμματα και οι ήδη εκπονημένες αναπτυξιακές μελέτες επί μέρους τομέων για την Περιφέρεια που εκπροσωπείτε, θα είναι χρήσιμα στοιχεία.  Τελικός στόχος  θα είναι η διάχυση αυτών των «καλών πρακτικών» ή αναπτυξιακών προτάσεων και η σχετική ενημέρωση των φορέων άσκησης πολιτικής, π.χ. Υπουργείου Ανάπτυξης,  Εσωτερικών, ΥΠΕΚΑ αλλά και του ESPON μέσω του Έργου USESPON.

Επίσης θα ήταν χρήσιμο να επισημανθεί, όπου αυτό απαιτείται,  η ανάγκη εφαρμογής και   άλλων χρήσιμων  μεθοδολογικών εργαλείων,  όπως το DELPHΙ   και το URBAN BENCHMARKING.

Προκειμένου να ανοίξουμε τη συζήτηση θα παρουσιάσουμε τα μεθοδολογικά εργαλεία που προαναφέραμε. Ακολουθεί συνοπτική αναφορά σ’αυτά :

• η μέθοδος Nexus ως επιστημονική μέθοδος  χαρακτηρίζει την προσπάθεια συνάρθρωσης διαφορετικών γνώσεων και απόψεων. Σε πρώτο στάδιο θέτουμε το πρόβλημα υπό την βάσανο όλων των – διαφορετικών μεταξύ τους- απόψεων. Στη συνέχεια συνθέτουμε αυτές τις διαφορετικές απόψεις και γνώσεις:  από το πολύπλοκο αυτό δίκτυο, των διαφορετικών μεταξύ τους γνώσεων και επιστημονικών απόψεων,  συνθέτουμε σύστημα συνέργειας απ’ όπου προκύπτουν  καινοτόμες ιδέες και λύσεις, νέοι ορίζοντες και νέες προοπτικές. Μπορούμε να παραλληλίσουμε τη  μέθοδο  NEXUS  με την ανάλυση σύνθετων συστημάτων και με τη συστημική ανάλυση. Έτσι λοιπόν η μέθοδος αυτή στηρίζεται στην προσπάθεια σύνθεσης και συνέργειας :

Α) των διαφορετικών παραγόντων/προοπτικών/προκλήσεων και την αλληλοσύνδεσή τους

Β) των απόψεων διαφορετικών φορέων για τη βιώσιμη ανάπτυξη της περιοχής

Πλεονέκτημα της συγκεκριμένης μεθόδου αποτελεί η δυνατότητα σύνθεσης  α) διαφορετικών μεταξύ τους επιστημονικών απόψεων, καθώς και β) όχι μόνο διαφορετικών  αλλά και αλληλοσυγκρουόμενων αναπτυξιακών προοπτικών διαφορετικών τομέων. Προσφέρει με άλλα λόγια δυνατότητες ολικού και ισόρροπου αναπτυξιακού σχεδιασμού.  Μειονέκτημά της είναι ότι ο τελικός “συνθέτης” θα πρέπει να είναι ενήμερος όλων των επί μέρους επιστημονικών τρόπων προσέγγισης, για να μπορέσει να τις συνθέσει και να πάρει  κρίσιμες και καινοτόμες αποφάσεις. H συγκεκριμένη μέθοδος αναπτύχθηκε στα έργα GEOSPECS και ESPON TeDi.

• η μέθοδος «Dephi» στηρίζεται σε συλλογή απόψεων μέσω της αναγνώρισης και συμμετοχής   ειδικών στα υπό εξέταση θέματα. Ο όρος «ειδικός» αναπέμπει σε άτομα που έχουν άριστη επιστημονική και πρακτική γνώση. Η συγκεκριμένη μέθοδος διεξάγεται με αλλεπάλληλα ερωτηματολόγια, τα οποία η συντονιστική επιτροπή  επεξεργάζεται  και τα επαναδιατυπώνει, μέχρι την τελική λήψη αποφάσεων. Το μειονέκτημα της μεθόδου είναι ότι είναι σχετικά πολυδάπανη και χρονοβόρα, πέραν βεβαίως της ανάγκης σωστής επιλογής των ειδικών εμπειρογνωμόνων. Ενδεικτικά εφαρμόστηκε στα έργα ESPON Climate και METROBORDER, ενώ στην προηγούμενη προγραμματική περίοδο είχε εφαρμοστεί στο έργο ESPON Hazards.

• η μέθοδος Benchmarking, στηρίζεται στην σύγκριση ενός προβλήματος και της επίλυσης του  μέσω των λύσεων που δόθηκαν διεθνώς σε αντίστοιχες περιπτώσεις και στη συγκριτική αξιολόγηση ανάλογων καλών πρακτικών. Στα πλαίσια του προγράμματος  ESPON 2013, η συγκεκριμένη μέθοδος εφαρμόζεται πρόσφατα για τη συγκριτική αξιολόγηση μεταξύ πόλεων της ΕΕ (CityBench), ενώ έχει επίσης χρησιμοποιηθεί και αναλυθεί στα έργα BEST METROPOLISES, SGPDT και FOCI. Το πρόβλημά της έγκειται στην ανάγκη σωστής επιλογής αυτών των υπό εξέταση καλών πρακτικών και τη δυνατότητα μεταφοράς τους σε διαφορετικά πλαίσια.

Εν κατακλείδι, αυτή η Συνάντηση Εργασίας  στοχεύει:

• να ενημερώσει, να ευαισθητοποιήσει και να κάνει τους φορείς χάραξης και άσκησης περιφερειακής πολιτικής της χώρας, κοινωνούς της ερευνητικής γνώσης και μεθοδολογίας του ESPON 2013.

• μέσω μίας διαδραστικής διαδικασίας να εξηγήσει, να χρησιμοποιήσει και να αναλύσει μία μεθοδολογική προσέγγιση που θα ωφελήσει τους συμμετέχοντες στη λήψη στρατηγικών αποφάσεων που θα συνάδουν με τις προτεραιότητες της Ευρώπης 2020.  Τα τελευταία χρόνια η συζήτηση επικεντρώνεται γύρω από τις «στρατηγικές ολοκληρωμένης  χωρικής  ανάπτυξης» ως βασική  έννοια-στόχο για την επίτευξη της χωρικής ανάπτυξης και συνοχής, με έμφαση στο επίπεδο των περιφερειών. Διαπιστώνεται και επιδιώκεται η τοπική και περιφερειακή ανάπτυξη, η ελκυστικότητα και ανταγωνιστικότητα, με βάση τα ξεχωριστά παραγωγικά και ανταγωνιστικά πλεονεκτήματά του κάθε τόπου, το «εδαφικό κεφάλαιο»  της κάθε περιφέρειας, με την πρόσδοση σε αυτές «εξειδικεύσεων» και με την ενεργό συμμετοχή τους σε διακρατικές ή ακόμα και υπερ-κρατικές συνεργασίες.

• Να καταλήξει σε προτάσεις και  «καλές πρακτικές» από τις ίδιες τις περιφέρειες, στην προοπτική πληρέστερου και αποτελεσματικότερου εθνικού και περιφερειακού αναπτυξιακού σχεδιασμού.

Πρόγραμμα